Wies Kalsbeek is schrijfster en bezoekt graag andere landen.
Zij heeft  een verhaal geschreven over Makoka en het gehandicaptencentrum in Mbeya.

“De bovenverdieping van de lagere school is nog niet af, maar we hopen dat die aan het eind van het jaar gereed is. Dan zijn we een volwaardige community met een kleuterschool, lagere school, middelbare school en verschillende vakopleidingen”, vertelt Carlos Mgumba trots. Carlos is het hoofd van de middelbare school van de Mwenyeheri Anuarite Community in de hoofdstad Dar es Salaam in Tanzania.

“Toen de – vooral technische – vakopleidingen en de middelbare school goed draaiden begonnen we met het bouwen van een kleuterschool voor de kinderen in Makoka, deze wijk in Dar es Salaam. De ouders van de kleuters bleven daarna vragen om een vervolg. Daarom zijn we zo blij dat we, vooral dankzij de financiële steun van Werkplaats voor de Wereld en Wilde Ganzen, kort geleden konden starten met de bouw van een lagere school. We hebben sinds januari 2018 de eerste drie klassen in gebruik”, zegt hij blij.

Hoopvol

“Als alle klassen klaar zijn, kunnen de kleuters hun hele schoolloopbaan bij ons volgen. We wilden graag veertien klassen klaar rond deze tijd, maar dat is helaas niet gelukt”, zegt Carlos teleurgesteld. Hij legt uit: “Er moesten volgens de architect toch nog een aantal wijzigingen in de bouw doorgevoerd worden en de materialen zoals zand en cement zijn onder de nieuwe regering duurder geworden omdat de belastingen zijn verhoogd. Daarbij duurde het zes maanden voor de vergunning rond was. Op de bovenste verdieping moeten nu de daken afgemaakt, een deel van de vloeren nog gelegd en de deuren en de ramen nog geplaatst. Dat gaat ons binnenkort lukken!” zegt hij hoopvol.

Dagopening
Vele jaren geleden is met geld van Werkplaats voor de Wereld voor een mooi bedrag, een mooi stuk land aangekocht. En op dit prachtige en grote terrein staan nu veel verschillende (school)gebouwen. Het groene gebied is goed verzorgd en de gebouwen staan strak en vrolijk in de verf. De zestig medewerkers en de ongeveer vierhonderd leerlingen beginnen onder leiding van de directeur, tevens de priester, Everest Tarimo hun dag in de grote kerk. De kerk staat op een heuvel in het midden van het complex en wordt zondags door veel mensen in de omgeving bezocht.

Engels
Naast alle klaslokalen, de slaapruimtes voor de middelbare schoolleerlingen en de overblijfruimtes, zijn er kantoren voor de directeur, de hoofden van de school, het secretariaat en de financieel medewerkers. Daarnaast is er een personeelsruimte en een kleine kamer voor disciplinaire straffen. “Soms is het nodig om een straf uit te delen”, vertelt Carlos. Op de deur van elk kantoor staat No English No service. In tegenstelling tot veel andere scholen in Tanzania is Engels hier heel belangrijk. Vanaf de kleuterschool wordt met de leerlingen al in het Engels gesproken.

Geraldo

Deze school in de wijk Makoka in Dar es Salaam is gestart door de Nederlandse (witte) pater Gerard Derksen. “Wij noemen hem Geraldo”, zegt Carlos liefdevol. “En natuurlijk kon Geraldo dit niet alleen. Hij is degene die contact heeft gezocht met de familie Van Kesteren van stichting Werkplaats voor de Wereld. Zij zijn vanaf het allereerste begin bij de bouw van de school betrokken. Ze zijn stap voor stap met ons opgetrokken. Tot nu toe! Zonder hun bijdrage was dit er allemaal niet geweest.”

“Geraldo heeft het hele proces ter plekke begeleid en gecoördineerd. Van deze pater heb ik zoveel geleerd. Hij was mijn mentor en ik mis hem iedere dag. In verband met zijn leeftijd is hij terug naar Nederland maar gelukkig hebben we regelmatig contact. Dan skypen we en bespreken we wat zich op de school afspeelt en adviseert hij mij. Hij was zo goed met de kinderen en je zag ook dat hij heel blij werd van alle leerlingen om hem heen. Ik hoop dat ik hem een keer in Nederland op kan zoeken. Pater Geraldo woonde bij de school. Daar woont nu de huidige directeur.”

Bezuinigen

Carlos vertelt verder: “Twee jaar geleden ging het heel goed met de school. We hadden ruim vijfhonderd leerlingen. Dit gaf ons ruimte om de school nog meer te ontwikkelen.”

“Door het beleid van de nieuwe president Magufuli is het aantal leerlingen teruggelopen tot ongeveer vierhonderd leerlingen. Zijn nieuwe belastingregels zorgen ervoor dat veel mensen het schoolgeld niet meer kunnen betalen.”

“Omdat in Tanzania en dus ook bij ons de middelbare scholieren meestal ook op de school wonen, is het voor ouders duur om hun kind naar school te laten gaan. Toch zijn we van de privéscholen in Dar es Salaam relatief niet duur.”

“We hebben door die terugloop van leerlingen het afgelopen jaar echt moeten bezuinigen. Dat waren soms moeilijke beslissingen”, zegt Carlos.

“Van die vierhonderd leerlingen heeft zo’n 10% van ons de gelegenheid gekregen naar school te gaan zonder (alles) te betalen. En dat aantal wil ik graag omhoog. Want we zijn deze school gestart voor de jongeren die anders financieel niet de mogelijkheid hebben om vervolgonderwijs te volgen. Het blijkt best lastig om hen en hun ouders te motiveren. Ze zien niet altijd het nut van vervolgonderwijs en jongeren moeten vaak zo vroeg mogelijk bijdragen aan het gezinsinkomen. Om hen binnen te halen en scholing te bieden hebben we betalende ouders nodig. We hebben daarom ingezet op een school met een hoog niveau op alle fronten. En dit werkt. Misschien kan het schoolgeld het komende jaar iets omhoog zodat we meer armslag hebben voor de armere gezinnen. Ik zie allemaal kleine talenten buiten onze schoolmuren en ze kunnen niet naar binnen omdat hun ouders het geld niet hebben.”

Voorbeeld
“Wat kan je terug doen als iemand rijker is dan jij?” vraagt Carlos Mgumba dan ineens. Ik heb zoveel te danken aan pater Geraldo Derksen en zoveel van hem geleerd. Ik wil hem graag bedanken, maar hoe doe ik dat?” vraagt hij nog een keer. Carlos Mgumba woont vlakbij ‘zijn’ school in Makoka Village. “Ik ben geboren in Iringa, meer zuidelijk in Tanzania, maar daar is het te koud voor mij. Als kind was ik vaak ziek. In Dar es Salaam voel ik me beter. Ik heb scheikunde en biologie gestudeerd aan de universiteit in Dar es Salaam. Dezelfde studie als onze president Magafuli”, zegt hij lachend. “En na mijn studie werd ik docent in deze vakken. Door pater Geraldo heeft mijn carrière acht jaar geleden een andere wending gekregen. Hij vroeg mij om bij de school te komen werken. Door zijn goede voorbeeld, de ruimte die ik kreeg om het vak te leren en de master projectplanning en projectmanagement die ik drie jaar geleden heb gevolgd kan ik de functie goed uitoefenen.”

Visie
Carlos Mgumba vertelt overtuigend over de visie van de school en tevens zijn persoonlijke visie: “Kennis is belangrijk maar om zelfstandig een toekomst op te bouwen heb je zoveel meer nodig. Passie bijvoorbeeld en verschillende vaardigheden en goed ondernemerschap. Op de Mwenyeheri Anuarite Community in Dar es Salaam is daarom alles gericht op kennis, vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling. Leerlingen worden bij ons opgeleid tot werkmakers in plaats van werkzoekers. En tot zelfstandige volwassenen”, benadrukt Mgumba. “Ze leren voor zichzelf en anderen te zorgen. Ze wassen hun eigen kleren, ruimen hun spullen op, helpen met afwassen en werken mee op het land.”

Om zoveel mogelijk hun eigen toekomst te kunnen vormgeven krijgen de leerlingen na schooltijd de mogelijkheid om, naast de noodzakelijke kennis, hun kwaliteiten te ontwikkelen. “Dit zou wat mij betreft binnen het reguliere lesprogramma passen”, zegt Carlos, “maar dat is nog een lange weg te gaan. Ik nodig regelmatig ambtenaren van het ministerie uit om bij ons te komen kijken, in de hoop dat dit ooit een regulier onderdeel van het lespakket wordt.”

Vingerafdruk
“We dagen onze leerlingen uit om na te denken en dat te ontdekken en doen wat hen echt interesseert. Als je bedenkt hoeveel mensen er op de wereld wonen en dat niemand dezelfde vingerafdruk heeft!” zegt Carlos gepassioneerd, “dan besef je dat ieder kind anders is en unieke kwaliteiten heeft.”

“Doordat wij onze leerlingen een creatieve, veilige omgeving bieden om hun kwaliteiten te ontdekken worden ze ook al een beetje timmerman, ict’er, onderzoeker, fotograaf, muzikant of grafisch vormgever”, zegt hij enthousiast. “Ze leren hun kennis toepassen en hun vaardigheden ontwikkelen. En mogen daarbij vanzelfsprekend fouten maken. Vallen en opstaan hoort bij persoonlijke ontwikkeling. Het leidt tot zoveel moois: meubels maken, koken en dan menu’s voor een restaurant samenstellen, vormgeven en printen. Een tijdschrift ontwikkelen en produceren, opwekken van windenergie, muzieklessen met optredens, een groep die zeep leert maken en verkopen. We nodigen vaak gastdocenten uit, mensen uit het vakgebied die inspirerend over hun vak vertellen. En we maken natuurlijk gebruik van onze eigen leraren, leerlingen en het materiaal van onze vakopleiding.”

“En wat zou ik hier graag een laboratorium willen hebben, met alle mogelijke instrumentarium. De leerlingen met passie voor dit vakgebied kunnen dan leren producten te ontwikkelen. En dat laboratorium kan gebruikt worden voor de scholen in onze regio. Voor de overheidsscholen die dit nu niet aan hun leerlingen aan kunnen bieden, maar ook voor de docenten uit de regio. Zij kunnen hier samen komen en hun vak beter leren uitoefenen. Want ook docenten moeten zich blijven ontwikkelen. Dit laboratorium is een van mijn grote wensen voor de toekomst.”

Wies Kalsbeek, juni 2018